Grčki kompozitor i politički aktivista Mikis Teodorakis preminuo je u 97. godini. Svetsku slavu stekao je zahvaljujući sirtakiju koji je napisao za film „Grk Zorba“. Odigrao je ključnu ulogu u podizanju svesti o globalnom položaju Grčke tokom vojne diktature krajem šezdesetih i početkom sedamdesetih godina 20. veka. Protivio se bombardovanju Jugoslavije 1999. godine.
FOTO: EPA
Mihail Mikis Teodorakis rođen je 29. jula 1925. godine na ostrvu Hios u Grčkoj. Od najranije mladosti fasciniran muzikom, samouk je napisao pesme još kao dete bez ikakvog instrumenta.
U Pirgosu i Patrasu je uzimao prve časove muzike, a u Tripolisu je osnovao hor i s njime održao prvi koncert kada je imao 17 godina. Studirao je muziku u Atini, a kasnije u Parizu.
Teodorakisov opus kreće se od uzbudljivih pesama zasnovanih na velikim grčkim pesničkim delima, od kojih su mnoge decenijama levičarske himne, do simfonija i muzike za filmska ostvarenja. Autor je više od 1.000 pesama.
Komponovao je možda najprepoznatljiviju grčku muziku na međunarodnom planu, sirtaki iz filma Grk Zorba (1964), dok su njegove pesme izvodili poznati umetnici, poput „Bitlsa“ (The Honeymoon Song), Širli Besi i Edit Pjaf.
Njegova muzika važan je deo filmova „Z“ (1969), koji je osvojio nagradu BAFTA za originalnu muziku, Fedra (1962) i Serpiko (1973), za koji je nominovan za Gremi 1974. godine.
Za nagradu američke Akademija za diskografsku umetnost i nauku Tedorakis je bio nominovan i za muziku iz filma Grk Zorba devet godina ranije.
Teodorakis je komponovao i Trilogiju Mauthauzen, ciklus arija sa tekstovima prema pesmama koje je napisao grčki pesnik Jakovos Kambanelis, preživeli iz koncentracionog logora Mauthauzen.
Kao vrlo otvoreni politički aktivista, pridružio se rezervnoj jedinici ELAS-a, vojnom ogranku levičarskog Nacionalnog oslobodilačkog fronta (EAM) tokom perioda grčkog otpora protiv nacističke okupacije.
Tokom grčkog građanskog rata uhapšen je, poslan u izgnanstvo na ostrvo Ikarija, a zatim deportovan na ostrvo Makronisos, gde je mučen.
U politici je zastupao levičarske stavove i bio je protivnik vojne hunte. Godine 1990. izabran je za poslanika grčkog parlamenta na listi Nove demokratije, stranke umerene desnice, a kasnije i ministar (1990-1992) u vladi Konstantinosa Micotakisa.
Učestvovao je na dobrotvornom koncertu u znak protesta protiv NATO bombardovanja Jugoslavije 1999. godine.
U znak zahvalnosti što je Srpskom narodnom pozorištu poklonio prava za izvođenje baleta Grk Zorba proglašen je za počasnog građanina Novog Sada 2004. godine.
Poslednjih godina više puta je bio u bolnici zbog zdravstvenih problema, a 2019. godine podvrgnut je operaciji srca radi ugradnje pejsmejkera.
Vulgarni, uvredljivi i komentari u kojima se podstiče diskriminacija, mržnja ili nasilje, neće biti objavljeni.
Mišljenja izneta u komentarima su privatna mišljenja autora komentara i ne predstavljaju stavove redakcije OK Radija.
FOTO: EPA
