Zivot i stil - Petak 23.05.2025 - 10:03
Svake godine s početkom lepog vremena srećemo se na zelenim površinama sa jednom vrstom starosedeoca ovih prostora – krpeljima.
Foto: OK Radio, M.Spirić
U gradskim sredinama kao što je Beograd najviše krpelja srećemo u sredinama koje imaju bujnu vegetaciju: Košutnjak, Ada Ciganlija, Topčider, Zvezdara, ali i na drugim zelenim površinama koje nisu uređene.
Ovim artropodima odgovaraju fotovo svi klimatski uslovi od temperature +4 °C pa naviše, i odlično su prilagođeni svim klimatskim oblastima. Srećemo ih na kopnu i ostrvima širom sveta, pa čak i na Antarktiku, gde se hrane na morskim pticama, piše u autorskom tekstu za portal Klima101.rs dr Ivan Pavlović iz Naučnog instituta za veterinarstvo Srbije.
Međutim, usled klimatskih promena, „sezona” krpelja se promenila, uključujući i u Srbiji.
Krpelja danas ima tokom čitave godine, ali sa još uvek prepoznatljivim sezonama
Optimalna temperatura za aktivnosti krpelja, kada najveći broj krpelja traga za domaćinom, je između 20 i 25 °C, kada je aktivno više od 40% odraslih jedinki i 30% nimfi (što je faza razvoja krpelja između larve i adulta).
Važan faktor je i vlažnost vazduha, gde je za krpelje optimalno između 45 i 80%, kao i dužina dana i noći i, za vrste koje žive na otvorenim staništima, sunčano zračenje – koje dovodi do akumuliranja toplote u telu krpelja, i izaziva početak aktivnosti i na nižim temperaturama.
U nekada tipičnim prilikama za Srbiju, u jesen, kada temperatura opadne ispod 5 °C, krpelji se ukopavaju u površinski sloj zemlje, na dubinu do 7 centimetara, i tu ostaju sve dok temperatura zemljišta ne poraste iznad 5-8 °C, kada ponovo izlaze na površinu i čekaju žrtve.
Međutim, promene klimatskih uslova dovele su to toga da se krpelji danas mogu naći tokom cele godine: srećemo ih čak i od januara do decembra, jer zimske temperature u proseku više nisu tako niske kao što su nekada bile.
Naravno njihov broj je tokom zimskih meseci mnogo manji nego kada vreme otopli, tako da njihov najveći broj imamo i dalje s početkom maja i juna, i u jesenjim mesecima (septembar).
Krpelji nisu opasni samo zbog Lajmske bolesti, već zbog čitavog niza oboljenja
Krpelji spadaju u grupu artropoda koji su od izuzetnog biomedicinskog značaja za živi svet, primarno zbog svoje uloge vektora različitih oboljenja, i zbog neposredno štetnog delovanja nastalog načinom ishrane – sisanja krvi.
Osim što ovaj hemofagi način ishrane može izazvati i alergijske manifestacije, usled toksina koje krpelji izlučuju tokom fiksacije na domaćina, oni prenose i mnoštvo infekata kao pravi ili prenosni domaćini, od čega je veliki broj tzv. zoonotskog karaktera, odnosno mogu preći sa životinja na ljude.
OK Radio, Danas
Vrati se na kategoriju Zivot i stil
