U fokusu - Ponedeljak 10.11.2025 - 10:23
Na mestu gde se nalazi crkva Svetog proroka Ilije, nekada je bio manastir u Vranjskoj Banji.
Foto: Ok Radio,Goran Mitić
Jovan Hadži Vasiljević zapisao je da su ostaci banjskog manastira na mestu današnje banjske crkve postojali i u 19. veku.
Oko njih su se, po običaju od davnina , svake godine sakupljala okolna sela na Čisti ponedeljak (tj. ponedeljak druge nedelje Velikog posta).
Na taj dan narod se i danas u banjskoj crkvi okuplja na sabor, kao i na hramovnu Slavu, Sv. proroka Iliju, 2. avgusta.
Izgradnja petlje sa autoputa Koridora 10, koja će povezati Vranjsku Banju sa ovom evropskom saobraćajnicom, oduševila je stanovnike najmanje opštine na jugu Srbije.
Uz hotel koji gradi „Milennium team“, ova investicija trebalo bi da turistima koji dolaze na lečenje i odmor, ali i onima koji su u tranzitu, približi ono što Vranjska Banja nudi, a to su prvenstveno izvori termalne vode, koji su najtopliji u Evropi.
Svakako, nezaobilazno mesto posete svih koji dođu u Banju je i crkva Svetog proroka Ilije, koja se nalazi na uzvišenju iznad reke, odakle se pruža prelep pogled na ovo mestašce.
Nije bez osnova i pretpostavka da je u 12. i 13. veku u banjskom manastiru bilo središte Vranjsko - banjske eparhije.
Na ovom mestu vernici su 1896. godine podigli crkvu sa skromnim oltarom, koju je 1915. godine posećivao kralj Petar Prvi Karađorđević, za vreme lečenja u Vranjskoj Banji.
Voda temperature od 94 do 110 stepena Celzijusa, kapaciteta 140 litara u sekundi, izvire na površinu zemlje iz desetak izvora, bila je melem za reumu starog Kralja.
Da je reč o izuzetnom prirodnom bogatstvu govori i podatak da su u 19. i 20. veku ovde boravili i odmarali članovi obe kraljevske srpske dinastije Obrenovića i Karađorđevića.
Vranjska Banja je jedna od retkih kraljevskih banja u Srbiji. U njoj se od 1914. godine lečio i kralj Petar Prvi Karađorđević. Kraljeva kada se i danas čuva i koristi.
Posle Prvog svetskog rata, 1928. godine, započeta je izgradnja nove crkve Svetog proroka Ilije, za koju je Kralj Aleksandar Karađorđević, osim finansijske pomoći, poslao i plan crkve sa Oplenca, s molbom da u banji bude sagrađena slična crkva.
Na taj način se kralj odužio građanima banje za veliku ljubaznost i poštovanje prema njegovom ocu. Izgradnja banjske crkve bila je završena i osvećena 1935. godine.
U crkvi se nalazi ikonostas sa 17 ikona, a oslikao ih je slikar J. Muftinski, u periodu od 1928. do 1935. godine.
Od 2000. godine do danas, na crkvi je urađen novi krov, obnovljene su kupole i fasada na hramu, a u samoj crkvi obnovljen je ikonopis u oltarskom delu i apsidi.
Porta crkve je ograđena, a parohijski domovi i gostinski konak su renovirani.
A uz crkvu i toplu vodu, jedan od simbola Vranjske Banje je i drvored divljih kestenova, sa obe strane puta, kojim se od železničke stanice stiže u grad.
Drvored je zasađen još davne 1888. godine, a u međuvremenu je i obnavljan. Danas je od nejga ostalo još po koje stablo, ali u planu je obnova koja će biti prilagođena novim okolnostima.
Pre Prvog svetskog rata Vranjska Banja bila je poznato lečilište. Tu su dolazili gosti iz Grčke, ali i drugih delova Evrope. Draga Obrenović odmarala je ovde, te su Vranjsku Banju tada nazivali “Banja kraljice Drage”.
Vest o početku Prvog svetskog rata kralja Petra zatekla je u Banji, pa on 1915. prekida lečenje zbog odlaska na front. Takođe, nemački industrijalac Bruno Mozer, sebi za odmor sagradio je ovde 1887. godine vilu “Mozer”.
Vila „Mozer“ jedna je od najlepših u Vranjskoj Banji i danas je zgrada gradske opštine. Osim nje, sagradio je i zgradu na obali Banjštice u kojoj je bila fabrika za preradu kudelje.
Nesvakidašnje prirodno bogatstvo, slavna istorija i sadašnje ulaganje u infrastrukturu, glavni su aduti da ovo mesto opet vrate na evropsku mapu za lečenje i odmor.
OK Radio
Vrati se na kategoriju U fokusu
