Gavrilo Princip i desetak pripadnika „Mlade Bosne“ naučili su da rukuju oružjem baš u Vranju, pripremajući se za izvvršenje Sarajevskog atentata na austrougarskog prestolonaslednika Franca Ferdinanda, 28. juna 1914. godine.
Kod Kazanđola (FOTO: yankovic et paniramio)
Mladobosanci su učili da pucaju i bacaju bombe u klancu Gradske reke zvanom Kazanđol, prenosi Blic.
Prema polizvaničnim informacijama OK Radija Princip je najpre pokušao kod prokupaačkog četničkog vojvode Vojislav Tankosića, ali bezuspešno.
Po povratku u Beograd Princip upoznaje Živojina Rafajlovića, jednog od osnivača četniččkog pokreta, koji ga sa desetak pripadnika „Mlade Bosne“ šalje u Centar za obuku četnika u Vranje.
Rafajlović je inače bio narodni poslanik i zet Jovana Baldžije, vlasnika zgrade u kojoj se nalazilo nedavno zapaljeno vranjsko pozorište. Prema svedočenjima starijih ppozorišnih pregaoca, u ranijim vremenima Rafajlović je baš u kataakombama budućeg tetra krio četnike, koji su kao ssvojevrsne paravojne formacije iz Vranja upadaali na Kosovo i teritoriju tadašnje Turske.
- Mladobosanci su se u Vranju javili upravitelju osnovne škole Mihajlu Stevanoviću Cupari, prvom instruktoru srpskih specijalnih jedinica.
Trag o tome ostao je zapisan u hronologiji porodice Cupara, a o tom događaju, koji je pola veka u Vranju bio velika tajna, pričala mi je Mihajlova ćerka Mirjana - kaže za “Blic” Vranjanac Siniša Antonijević.
On kaže da je Gavrilo Princip stanovao baš kod instruktora Stevanovića, a Centar za obuku pripadnika Mlade Bosne bio je dva-tri kilometra iznad Vranja, u klancu Gradske reke, koji meštani zovu Kazanđol.
- Tu je Gavrilo do savršenstva ovladao rukovanjem kamom, pištoljem i ručnom bombom. A kada su s instruktorima Cuparom i Acom Blagojevićem završili obuku, ponovo su se zaputili ka Beogradu - tvdi Antonijević.
Princip je jedno vreme u Vranju stanovao i u kući u sokaku na periferiji grada koji se danas zove Ulica Gavrila Principa.
Prema nekim izvorima OK Radija obuka atentatora odvijala se u Vranjskoj Banji, a ne u Kazanđolu.
Penzionisani dekan Učiteljskog fakulteta u Vranju, književnik i leksikograf prof. dr Momčilo Zlatanović kaže da je normalno što se sve to tada dešavalo „s ove strane Drine”.
- Među mladobosancima na obuci u Vranju nisu bili samo Srbi. Bilo je tu i muslimana i Hrvata, a sve ih je zbližila mržnja prema Austrougarskoj - kaže profesor Zlatanović.
Ovom temom se, poslednjih godina, bavi i književnik Zoran S. Nikolić, urednik „Vranjskih knjiga”, koji kaže da su pripadnici „Mlade Bosne“ u Vranje stigli na osnovu dobrih preporuka i veza sa komitama iz južne Srbije.
- Pripreme za atentat bile su strogo konspirativne, jer je ovo bio kraj sa značajnim rezultatima četničko-komitske infrastrukture, što je bilo primarno za pripadnike Mlade Bosne i njihove planove - kaže Nikolić.
Posle Osnivačke skupštine četničkog pokreta u Beogradu 1903. godine, u Vranju je iste godine, u prostorijama osnovne škole (sadašnji restoran „Haremluk“) osnovan Izvršni odbor tog pokreta.
Tako je sedište Izvršnog odbora sve do 1912. bilo u Vranju, a Gorskog štaba na planini Kozjak iznad manastira Sveti Prohor Pčinjski.
Vrati se na kategoriju Lokalne vesti
Vulgarni, uvredljivi i komentari u kojima se podstiče diskriminacija, mržnja ili nasilje, neće biti objavljeni. Mišljenja izneta u komentarima su privatna mišljenja autora komentara i ne predstavljaju stavove redakcije OK Radija.
