Vranje - Ko je Vuka Pop-Mladenova? Posle lektire dela Bore Stankovića, koja je na nju ostavila veliki i presudan utisak, osobito pripovetka ,,Uvela ruža", ova spisateljica upoznala se sa autorom ,,Nečiste krvi", koji je ohrabrio u prvim književnim pokušajima i bio njen trajni uzor.
Vuka Pop Mladenova
Ona se takođe bavila slikanjem života negdašnjeg Vranja, koji je bio u znaku negovanja starih adeta i poštovanja nepisanog čaršijskoga reda.
Posebno se zanimala za odnose srpskih i turskih porodica. Iz toga će proizaći zbirka priča “Ljudski jadi”- priče života iz starog Vranja.
Vuka Pop Mladenova je rođena u Paraćinu 1885. godine u svešteničkoj porodici. Završila je samo osnovnu i žensku zanatsku školu.
Od 1910. godine do 1924.godine i od 1928. do 1933. živela je u Vranju i radila kao poštanski službenik.
Od 1924. do 1928. godine službovala je u Skolju, a 1933. odlazi da živi u Beograd noseći sa sobom zapažanja iz vranjskog života, nemirne mladosti, snove i želje, lične i porodične drame iza visokih zidova, u cvetnim baštama, pored razgranatih dudova, šimšira i šedrvana.
Nije zaboravila ni krividave i uske sokake, dotrajale doksate i stare osmanluke. Sa odužavljenjem je pričala po Beogradu o vranjskim noćnim čarima, o Goliču, Krstilovici i Pljačkovici od kojih se odbijala mesečeva svetlost i zasipala krovove kuća, bašte, voćnjake, vinograde i vrbake pored reka.
Svoje priče koje će 1972. godine ugledati svetlost dana, kao “Ljudski jadi”, zahvaljujući priređivačima, Momčilu Zlatannoviću i Risti Simonoviću Gočobanu, tadašnjem direktoru Istorijskog arhiva, pisala je i objavljivala za vreme Drugog svetskog rata u beogradskoj štampi.
To joj nova vlast na sebi svojstven način neće zaboraviti i njeno delo, ne ulazeći u književna vrednovanja, biće bačeno u zapećak.
I kada je knjiga objavljena u izdanju Istorijskog arhiva nije doživela odgovarajuću prezentaciju.
Deljena je, do dana današnjeg, stvarajući mučan utisak da se nešto poklanja “ispod ruku” kako bi se što pre kurtalisao Arhiv balasti zvane Vuka Pop Mladenova.
Zbirka priča, iako književno tanka, višestruko je značajna za kulturni milje Vranja, jer to interesantno štivo pruža puno podataka o životu starog Vranju.
Umela je Vuka Popo Mladenova da odabere ono što je suštinsko u tragičnosti vranjanskog sevdaha i da to izrazi koncizno i toplo.
Dovoljno je citirati deo iz priče “Sultana”, gde prelepu devojku udaju za nedragog oficira, odvajaju je od voljenog Janče, odlazi u dalek svet gde joj živeći sa neprekidnim bolom umiru muž i sin jedinac i nakon povratka u Vranje, ostarele, ogrubele od surovog života, u crkvi prepoznajući je prolaznici komentarišu: - Koja beše ovaj? – To je Sultana adži –Stevanova. – Toj!.. Jadna! – Sultana?! Zar toj? – Oh, tugo, tugo… Pusti život!!!
Vuka Pop Mladenova, pored zbirke priča “Ljudski jadi” napisala je i roman “Davija” koji je izvođen kao drama na radio Beogradu. U romanu je opisana velika i neostvarena ljubav između Turkinje Alte i Srbina Tome na dramatičan i tragičan način.
Roman ,,Davija" Vuka Pop-Mladenova objavila je 1942. godine i on je pao u zaborav možda i zato što je ugledao svet za vreme okupacije.
Roman ,,Davija" štampao je u ,,Vranjskom glasniku" dr Momčilo Zlatanović, pasionirani proučavalac književnog nasleđa juga Srbije.
Vuka Pop Mladenova, rano je ostala udovica i izgubila sina jedinca. Život je nije mazio, živela je skomno, radeći po kući, preživljavajući dan za danom i u sitnim, noćnim satima svoju muku suzom kroz drhtavo pero iznosila na papir.
Umrla je u Beogradu, 1951. godine.
Dušan Đorđević
Vrati se na kategoriju U fokusu
Vulgarni, uvredljivi i komentari u kojima se podstiče diskriminacija, mržnja ili nasilje, neće biti objavljeni. Mišljenja izneta u komentarima su privatna mišljenja autora komentara i ne predstavljaju stavove redakcije OK Radija.
